ایده - سرا

افتخار آنرا داشتم تا در سفری به مشهد در یکی از برنامه های شاهنامه خوانی که تحت نظر شهرداری منطقه 11 مشهد اداره می  شود حضور داشته باشم.  برنامه شاهنامه خوانی این منطقه یکی از کارهایی است که با کوشش آقای محمدرضا رنجبر گلستانی  پا گرفته. با ایشان صحبتی داشتم تا کمی با کارهای فرهنگی در ایران و نحوه اجرای آنها آشنا شویم 

نام: محمدرضا رنجبر گلستانی
تحصیلات: فوق لیسانس روان شناسی

شغل: کارشناس فرهنگی منطقه 11 شهرداری مشهد

++++

ممنون می شوم در ابتدا وظیفه کارشناس فرهنگی را توضیح بدین؟

کارشناس فرهنگی  در شهرداری هر منطقه وظیفه اش شناسایی فرصت ها و ظرفیت های فرهنگی و اجتماعی است که در سطح محلات آن محدوده واقع شده  و همچنین برنامه ریزی برای جشن ها و مناسبتهایی که در تقویم داریم

چند وقت هست که در این پست انجام وظیفه می کنید

تفریبا چهار سال و نیم هست

 بیشتر به کدام یک از دست آوردهای کاری خودتون علاقه مندین

من خودم موقعی لذت می برم که می ببینم خدمتی را توانستیم به شهروندان ارائه بدیم و شهروندان ما راضی هستن و توانستیم در زمینه ی آموزش های شهروندی هم موفق باشیم.  البته به پیشگیری از آسیب های اجتماعی مثل اعتیاد و طلاق هم علاقمند هستم

آموزش شهروندی که بهش اشاره کردین شامل چی میشه؟ ممکنه مثال بزنید

مثلا فرهنگ آپارتمان نشینی یکی از مباحثی هست که در آموزش های شهروندی بهش پرداخته می شه. البته آنهم روش هایی داره. مثلا با آموزش تاریخ، فرهنگ و پیشینه ای که مملکت ما داشته و تطبیق آن با آموزش های  امروزی سعی می کنیم احترام گذاشتن ها را بین شهروندان بیشتر کنیم 

فرمودین در منطقه ای خاص انجام وظیفه می کنید. آیا کارشناسان فرهنگی در مناطق مختلف با هم ارتباط دارند و کارهایشان با هم هماهنگ می شود یا هر کدام واحدی مستقل هستند و جدا عمل می کنند

محدوده ها جدا هست. ما در مشهد  13 تا منطقه و  13 تا معاونت فرهنگی داریم ولی همه توسط یک مرکز واحد بنام معاونت فرهنگی و اجتماعی مشهد اداره می شیم  بنابر این در جلسات و فرصت های کاری که داریم با هم مراوداتی داریم و در ارتباط هستیم

پس یک کاری که در یک منطقه انجام میشه الزاما در جای دیگه اجرا نمیشه یا میشه؟

بستگی داره. سعی می کنند با توجه به ذائقه هر منطقه برنامه ها را برنامه ربزی کنند. بعضی برنامه ها واحد هستند مثل مناسبت ها، اگر مناسبتی مثل تولد ائمه باشه در کل مشهد اجرا می شود ولی بعضی برنامه ها زیر نظر کارشناس اون منطقه اجرا میشه مثل شاهنامه خوانی و حافط خوانی

به شاهنامه خوانی اشاره داشتین.من افتخار این را داشتم که در یکی از جلسات آن شرکت کنم. خیلی برام جالب بود. میشه در مورد آن بیشتر صحبت کنید 

یکی از کارهایی را که ما انجام می دیم شناسایی ظرفیت ها و پتانسیل ها در منطفه است. در جستجوهایی که داشتیم مرکزی را بنام سرای فردوسی در منطقه مون شناسایی کردیم چون دیدیم کارکرد مفیدی دارند  و آدم های فرهیخته ای در آنجا رفت و آمد دارند به این فکر افتادیم تا فعالیت این مراکز را گسترش بدیم. از آن طرف هم مساجدی داریم که زیر نظر ما اداره می شود که فقط در مواقع نماز از آنها استفاده می شود و بقیه مواقع خالی هستند. تصمیم گرفتیم تا از اساتید آنجا دعوت کنیم که به مساجد ما هم بیاین و برنامه شاهنامه خوانی و حافط خوانی را در آنجا هم اجرا بکننند که خوشبختانه مورد استقبال شهروندان هم قرار گرفته

اساتیدی که در این برنامه ها  مثلا شاهنامه خوانی یا حافظ خوانی کار می کنند آیا از همان منطفه پیدا می کنید یا می توانید  از منطقه خودتون پا فراتر بگذارین

کیفیت برای ما مهمتر است تا اینکه به این تعصب داشته باشیم که حتما از منطقه خودمان باشند. اکر نیازی باشد حتما از اساتید جای دیگه هم استفاده می کنیم و از آنها هم دعوت به همکاری خواهیم داشت

اگر کسی بخواهد با شما همکاری کند یا در مورد کلاس ها اطلاعاتی کسب کند یا از کلاس ها استفاده بکند مرکز اطلاع رسانی دارین 

هر شهرداری روابط عمومی دارد و آنها هم پرتال و سایت راه اندازی کردند. منطقه ما ناحیه 11 هست و  اطلاعات مربوط به برنامه های ما در آنجا گذاشته می شود

برای کسی که علاقمند باشد محدودیتی هست

نه همه می توانند از اطلاعات روی سایت استفاده بکنند. برنامه ها هم معمولا برای همه هست و برای قشر خاصی نیست. خوشحال هم می شیم اگر کسی بیاید. معمولا هم جلسات ما رایگان است

رایگان بودن برنامه ها و عدم محدودیت مالی برای شرکت در برنامه خیلی عالی است

بله تا همه تشویق بشوند در این برنامه ها شرکت کنند

فکر می کنید کارهایی که انجام می دهید حالت پایدار داره یا چکار باید کرد تا این کارها تداوم داشته باشه

برنامه ها زمانی پایدار خواهد شد که موفقیت آنها را بتوانیم اثبات کنیم یا نشان بدهیم به مسئولین، تا آنها که برای ما برنامه ریزی می کنند، متوجه اهمیت آن بشوند. مهمه که  وفتی کارشناسی از جایی به جایی منتقل می شود تمام کارها و تجربیاتش  از بین نره و کارهایی که کرده بمانه. باید حواسمان باشد که پوشش های خبری، فواید اجرای برنامه ها و رضایت  شهروندی را منعکس بکنیم تا مسئولین متوجه بشوند و براشون مهم باشه تا برنامه ها را ادامه بدهند. همچنین طراحی برنامه هم مهمه. برنامه باید طوری طراحی بشود تا به صورت خودگردان باشد و اگر کارشناس نظارت مستقیم نداشت برنامه به صورت خودگردان اجرا بشه. اگر بخواهم مثال بزنم همین شاهنامه خوانی. شاید یک ماه و نیم هست که ما به جلسات سر نزدیم ولی خود مردم جمع می شوند، صندلی ها را می چینند و در برنامه شرکت می کنند. خیلی هم برای ما جالب و مهمه

وقتی که شرکت کننده احساس مسئولیت بکند و بدانه که در برنامه دخیله  برای ادامه کار هم می تواند مفید باشد

دقیقا

کارهایی فرهنگی را که روش تمرکز می کنید چطور انتخاب می کن 

در قدم اول تحقیقات و نظرسنجی هایی هست در سطح منطقه که بینیم شهروندان دنبال چی هستند و با استفاده از منابعی که از ادارات مختلف مثل استانداری و پلیس بدست میاریم سعی می کنیم  آسیب های اجتماعی را مشخص کنیم. بعد تصمیم می گیریم ببینیم که کدام برنامه ها می تواند نیازهای ما و شهروندان را پوشش بده. هم درش آموزش داشته باشد و هم پیشگیری از آسیب های اجتماعی و آنها را انتخاب می کنیم. ضمن آنکه شهرداری هم کارگروهایی  داره که مسئولین بالای دست با مشاوره اساتید جامعه شناس و روان شناس تصمیماتی را اتخاذ می کنند و برنامه هایی را می ریزند و به ما آنها را ابلاغ می کنند و ما هم انجام میدیم

قدم بعدی شما چیه؟ کاری در مرحله برنامه ریزی یا اجرا دارید

سعی داریم در سال آینده (1396)  و برنامه های آینده بیشتر به سمت حضور مستمر شهروندان در برنامه های شهرداری حرکت کنیم. برای مثال یکی از طرح هایی که ما ارائه دادیم.و مورد قبول گرفته طرح گلکاری یک میدان است. میادین را معمولا نیروهای فضای سبز گلکاری می کنند ولی در این طرح شهروندان گلکاری می کنند. این باعث نشاط شهروندی می شود و وقتی مردم این کارها را بکنند احساس تعلق بیشتری می کنند. این یک مثال کوچک بود و در سایر کارها هم ما سعی می کنیم که از همکاری شهروندان استفاده کنیم

می توانم بپرسم کدام میدان را بهش اشاره داشتید
یکی از این میادین که می خواهیم این طرح را در آن پیاده کنیم میدان دانشجو در بولوار فرهنگ است. قبلا هم طرحی مشابه را در میدان تلوزیون در روز جهانی سالمندان اجرا کردیم که  120 سالمند در آن مشارکت داشتند. ما فقط زمین را آماده کردیم و گل ها را در اختیار آنها گذاشتیم و تمام گلها را سالمندان ما کاشتند.  خاطره خوبی برایشان بود و برای ما هم خیلی زیبا بود  

 می شه نمونه دیگری را هم از مشارکت مردم در برنامه ها بما معرفی کنید

ایران و مخصوصا مشهد مکانی مذهبی است. سالمندان ما خیلی علاقمند هستند که به زیارت حرم امام رضا بروند یکی از طرح هایی که ما اجرا کردیم و شهروندان در آن مشارکت مستقیم داشتند اسمش هست "خادمین صبح سه شنبه". به این صورت هست که صبح سه شنبه مردم ماشین های شخصی خودشان را میاورند و سالمندان را از خانه سالمندان برمی دارند وبه حرم می برند و بعد از زیارت آنها را برمی گردانند. این افراد در قالب یک گروه راه می افتند مثل یک کارنوال حدود 13 تا 14 ماشین با هم حرکت می کنند. آنجا هم از طرف شهرداری هماهنگ شده خادمین با صندلی چرخدار منتظر سالمندان هستند و آنها را می برند تا داخل حرم زیارت می کنند و برمی گردانند. اینجا مردم هستند که با ماشین های شخصی خودشان در برنامه شرکت می کنند. شهرداری آنفدر بودجه داره که سالمندان را ببرد ولی برای ما مشارکت مردم مهم است. این فرهنگ را سعی می کنیم جا بیندازیم که شما که می خواهین برین حرم و وسیله دارید ماشینتان هم جا دارد می توانید سالمندان را هم با خودتون ببرین تا آنها هم با شما باشن

چطور می شود در این پروژه شرکت کرد

کسانی که علاقمند هستند یا به مراکز سالمندان مراجعه می کنند یا به خودمون و ثبت نام می شوند و کارت شناسایی از آنها گرفته می شود و تحقیقات محلی کوچکی هم انجام می شود. بهر حال که مطمئن بشیم افراد قابل اعتماد و مطمئنی هستند. بعد آنها به خانه سالمندان معرفی می شوند و می توانند در این برنامه شرکت کنند. حمایت قشر جوان از قشر سالمند مشارکت جالبی لست. همکاری  ان.جی.او. ها (سازمان های مردم نهاد) هم دیدنی است. گاه با ماشین های شاسی بلند میایند و در این امور مشارکت می کنند و این دیدنی است

کار دیگه ای هم که نمی دانم که آیا به مرحله اجرا رسید ه یا نه در مورد تحویل زباله در قبال دریافت بلیت بود. میشه آنرا هم توضیح بدهید

یکی از موارد آموزش های شهروندی فرهنگ تفکیک زباله از مبدا هست. یکی  از کارهایی که کردیم طراحی باکس هایی به شکل بطری هایی خیلی بزرگ است که در اماکن عمومی گذاشتیم و روش نوشتیم با انداختن بطری داخل این باکس دارین صدقه می دهین. این بطری ها به نفع خیره فروخته می شود و یک جور صدقه است. این خیلی با استقبال شهروندان روبرو شد. صدقه توی باورهای مردم ریشه داره به عنوان دفع کننده ی بلا. همچنین طرح دیگه ای که دادیم این بود که به مراکزی که زباله های خشک، قابل تبدیل، را تحویل می گیرند پیشنهاد دادیم تا بلیت هایی از مراکز فرهنگی مثل سینما، تاتر، باغ گلها و میادین ورزشی را در قبال تحویل زباله در اختبار مردم بگذارند به جای  نمک و پلاستیک که معمولا داده میشود که این طرح از اوائل سال آینده (1396)  قراره انجام بشه

ایده هاتون را از کجا می گیرید

سعی می کنم نیم نگاهی به کارهای فرهنگی که در سراسر دنیا انجام می شود از طریق اینترنت داشته باشم و از اسانیدم مشورت می گیرم ولی خودم هم وقتی زیادی را اختصاص می دهم به تلفیق و بومی سازی این ایده ها و همچنین ایده های ابتکاری که تا بحال اجرا نشده. با همه این ایده ها و مواد اولیه که تو ذهنم هست طرح هایی را برنامه ریزی می کنم

چیزی هست که دوست دارین بهش اشاره کنید که من نپرسیده باشم

علاقمند هستم که روزی برسد که مسئولین ما بیشتر به کارهای فرهنگی اهمیت بدهند و دست ما را بازتر بگذارند برای اجرایی کردن ایده های نو و فرار از ایده های کلیشه ای که قبلا هم اجرا می شده. هر چند که خوشبختانه الان در مقایسه با قبل خیلی دیدها بازتر شده

با سپاس فراوان برای ایده های جالب و وقتی که در اختیار من گذاشتید
منهم تشکر می کنم. چیزی که باعث تشویق ما می شود همین حمایت و بازتاب شهروندان است

© All rights reserved