A new event page had to be created, I hope this doesn’t confuse anyone. The book launch event will still go ahead as planed.
This is the new event page.
Bazgasht on Manchester Pharmacy School site
++++++++++
On Manchester library site
http://www.librarylive.co.uk/event/bazgasht-return-or-homecoming-by-shahireh-sharif-book-launch/
++++++++++
On facebook
https://www.facebook.com/events/1582441888653307/
++++++++++
Koodom
http://events.kodoom.com/en/manchester-united-kingdom/bazgasht-launch-by-shahireh-sharif/73402/e/
+++++++++
On allevents
http://allevents.in/manchester/launch-of-shahireh-sharifs-bazgasht/1582441888653307
“It’s good to finally sit down,” the woman said
as she hung her bag on the back of her chair and covered it with her jacket.
“We have been on our feet for a good few hours. There is no way we could see even
half of the galleries here in one day.”
“Are you saying that you’d want to come back here
another day?”
“Who wouldn’t?” But then immediately she
corrected herself. “I know, I know. But even you cannot deny the magnificent of
these mas0terpieces. They are breathtakingly beautiful.”
A young waiter whose apron covered part of his perfectly
ironed white shirt and black trousers took their order.
“Yes, it is marvellous here, considering …” The
man said as soon as the waiter took their order and left.
“There we go again! Please say no more. I know
where you are going with this conversation.”
The man sighed and shifted in his chair, put
his right elbow on the table and rested his head on his hand, but immediately
changed position and moved himself towards the back of the chair.
“More than 20 years of friendship is telling me
that you have to say it, go on then.”
"It’s hardly surprising Margaret, I am not
at ease here. These objects that have amazed us are practically stolen property.
They shouldn’t be here.”
"I know what you're saying, but don’t
forget things were different back when these artifacts were collected.”
“Even if, as you say, these artefacts were collected
(he gestured air quotes) in the past, what happens to our responsibility now?
Should we do differently now that we know better?”
“This is history. I think it is great that we can
come to a museum and see these objects as part of human heritage.”
“Do you ever wonder how some of these pieces were
brought here. A 20-meter-tall column for instance! Those limestone kneeling
bulls must weigh a few tons! These are the pieces which made the journey. How
many pieces have been destroyed for this many to survive the excavation and the
journey here?”
“I don’t know but unlike you I won’t let that
spoil my day. We’re at the Louvre for God’s sake and these artifacts belong to
everyone to enjoy, including us.”
“Don’t you find it interesting that every time there
is talk abound collective ownership of antiques, we are mostly dealing with
artefacts from countries in the third world.”
“Well, there is a lot of history in Africa and
Asia and a lot of countries in those reigns fall into the third world category.
Why is that even important.”
Their order arrived. The waiter was pushing a highly
decorated utility trolley.
“Wow, I love the trolley. Look at the wood
texture. The gold brown background with the dark patterns is majestic.” She looked
at the waiter and said, “We are in the Louvre after all.”
The waiter smiled and responded, “solid bocote
wood, you only see this wood in exclusive furniture. Everyone falls in love
with the trolley.” The waiter placed their order: soup, sea bass and sliced lemon
and a basket of olive and French bread rolls followed. “Enjoy.”
“It’s a pity that Betty had to stay in bed
today. I hope she gets better soon and can join us tomorrow. Imagine coming all
this way but not be able to visit the Louvre.”
“Well, we came here for our second holiday as a
married couple. Betty loved it and was as impressed as you are. “
“You are a man of good taste. Just tell me how
can you not be impressed with all these antiquities?” She poured a glass of
water for him when she saw him taking a blister pack out of his pocket and popping
out two tablets.
“It annoys me that the French went across the
world and looted everything...” He changed the topic of conversation abruptly when
two women passed their table. “I should have skipped lunch. My stomach hurts.”
“Try to control you nerve, anger works as
poison for your condition. Who would get angry over something that has happened
decades if not centuries ago? Besides do you think it was just French who did
the looting?” She took a spoonful of her soup. “Wow! It is hot!” She started
stirring the soup. “Tell yourself that at least these artefacts are safe here
and generations of any nation can see them here. They are shared history. Human
history and arts I mean."
He pushed his plate away. “OK! I was trying to
avoid this conversation, but let’s carry on talking about our common heritage.
Have you ever thought why this common ownership doesn’t apply to, Em… let’s say
technology of food? Yes, let’s talk about the food industry as a better example.
Why do we let children starve to death because food doesn’t fall under the
category of human common resources, hey?”
“I have no idea, but I am sure there would be
consequences. If food produced belonged to everyone who was hungry and the
manufacturers didn’t have ownership over it to make money, they simply go bust.”
“My dear Margaret the same logic applies to the
artefacts and antiquities stolen
from the third world countries. Why shouldn’t they be the ones who make money
from their own artifacts.”
“But these items
have been brought here many years ago. Surely you don’t want the museums to
hunt for the original creators of items that they hold and make tombstones to commemorate
them.”
“Of course not,
but a percentage of the money taken from ticket sales can be spent on regions where
these artefacts are from. Can it not? NGOs or educational units can use the
money to support young artists with their education or exhibitions? What is
wrong with sponsoring a number of artists from those regions to visit louvre?”
“How do you know
these schemes don’t already exist.”
“They may exist.
In fact I know of a few exchange programmes, but I bet if there is something in
place, it is promoted as a charitable act not a cooperation, partnership or
payback.”
“I am sure if
the museums were to pay rent for the exhibited items, there is going to be lots
of disputes, after all the international borders have changed and countries
have divided. Who gets the ownership in these cases?”
“And you think
ignoring everyone’s right is a good alternative?”
She pushed her
shoulders up and the man continued, “Well, if equity is given a chance, we are
be able to come up with a solution. Provided the idea can flourish before highjacked
in the middle to make it a tokenised and demeaning gesture, that is.
“A nice idea but
not really practical. The world class museums wouldn’t buy it.”
“I think one day
it would be common practice embedded in all museum policy. To get there we would
certainly require changes in how we look at things. But first we need to learn
how to celebrate these masterpieces and also respect others rights.”
“I have finished my soup and you have hardly
touched your food.” She put the spoon into the empty bowl.
“It’s best if I don’t eat fish. I had some
bread.” He called out for the bill.
“Let’s go and see some more of what Louvre has
to offer and leave this discussion to those in the know.” She said as she put
her pin number in the credit card reader that the waiter passed her.
“Margaret, if this was everyone’s motto, we
would’ve still had slavery as a law. Everyone needs to push for initiating a conversation
to instigate talks for developing instruments and practical ideas for achieving
what we need to do.”
“Don’t you think there are more important causes
that people could advocate for.” She put her bag across her shoulder and passed
the man’s walking stick to him.
The man got up and held on to the table trying
to maintain his balance as he first stood up. “There is no shortage of what needs
to be done. But a framework for acknowledging the rights of the owners of the museum’s
pieces is one of them.” He stood straight and half pushed his chair in. “I know developing tools for returning artefacts
requires times and effort, and governments much rather focus on repatriating refugees!
But that’s another story. Let’s leave it for another day.”
“Yes, let’s leave it. Your creased-up forehead
and bent posture tells me it’s best to call it a day. What do you think?”
“My stomach pain is getting worse. If you don’t mind, yes please, I prefer to go back to the hotel.”
She put on her jacket. “I think
maybe Betty knew what was waiting for her in the louvre, and not feeling 100%
was only an excuse." They laughed as
they walked out of the coffeeshop.
بعدازظهری بارانی در اواسط دومین ماه سال تحصیلی بود که صحبت تلفنیم با نگار جون از احوال‌پرسی معمول و سوال و جواب درمورد درس و خورد و خوراک فراتر رفت. دوباره بیماری پدر عود کرده بود. از پس‌فردا دوره‌ی بعدی شیمی درمانی را آغاز می‌کرد. پدر در حالیکه که غر می‌زد و از اینکه نگار جون مرا باخبر کرده بود ناراحت بود گوشی را گرفت و مرا از سلامتیش مطمئن ساخت. همه‌ی تلاشم را بکار بردم تا همانطور که خودش سعی می‌کرد بیماریش را مهم جلوه ندهد، منهم خود را نبازم.
"به دَرسِت برس پسرم. فوق لیسانس با کسی شوخی نداره که! پا نشی بیای. من
خوبم." اصرار داشت که فقط با تلفن جویای احوالش باشم.
"پدر جان خیالم از بابت شما راحته برای اینکه کنار نگار جون باشم میام.
خودم رو می‌رسونم." دیگر برای ماندنم اصرار نکرد.
ایمیلی به استاد مشاورم زدم، موقعیت را توضیح داده و گفتم که ده، دوازده روزی
قادر به شرکت در کلاس‌ها نخواهم بود. شب با لیسا به رستوران رفتیم. مثل همیشه صحبت
با او آرامم کرد. از اینکه باید مدتی از لیسا دور می‌شدم ناراحت بودم. اما لیسا
دلگرمم کرد که بودنم کنار پدر و نگار جون بهترین کار خواهد بود.
صبح روز بعد حرکت کردم. حدود هشت ساعتی رانندگی پیشرو داشتم. جز نیم ساعتی که
در نیمه‌ی راه برای ساندویچ و قهوه توقف کردم، بقیه راه را یکسره رانندگی کردم.
عصر به خانه رسیدم. پدر موهایش را از ته زده بود. اینطور بهتر از ریختن دسته دسته‌ی
موها بود. یکبار برای همیشه از مو، دل کندن بهتر است تا اینکه ریزش دسته جمعی موهایت
را تجربه کنی. دفعه‌ی قبل کافی بود تا سرش را آرام نوازش کنی تا دسته‌ای مو بی‌رمق
در میان انگشتانت بمانند و تو از دیدن انها از حال بروی. تجربه‌ی دردناکی است حتی
برای مریضی که می‌داند برای زندگی می‌جنگد.
"تیپ پدرت رو می‌بینی؟" نگار جون زیر بازوی پدر را گرفته بود. هرگز
اصرار نکرد مادر صدایش کنم و وادارم نکرد تا با مادر گفتن به او احساس خیانت به
مادرم بکنم.
"شبیه جوانیات شدی پدر جون." شبیه عکس‌های دوره‌ی سربازیش شده بود
ولی پیرتر، خسته‌تر و غمگین‌تر.
"نگفتم نیا بمون به درسات برس!" بازویش را گشود. بغلش کردم. گریه
کرد. صورتش را بوسیدم. "مرسی که اومدی بابا جون." باز هم گریه کرد ولی
زود خودش را جمع و جور کرد. روی مبل تکی نشست و از من خواست تا کیف مدارکش را
برایش بیاورم.
قبل از من نگار جون پاسخ داد. "دِ! بذار عرقش خشک بشه. همین الان
اومده."
"چیزی نیست نگار جون. خسته نیستم." بلند شدم تا کیف را بیاروم.
"کیا بابا، مدارک تو اون چمدون خاکستریس."
انباری زیرپله‌ها مثل همیشه چنان پر بود که مجبور شدم چند تا از جعبه‌ها را
بکشم بیرون تا به چمدان دست پیدا کنم. چمدان را باز کردم و کیف مدارک را به نگار
جون دادم. او هم با حوصله روی کیف دستمال کشید و بعد آن را به پدر داد. قبل از
اینکه چمدان را ببندم پاکت نامهای قدیمی که به خط پدر روی آن نوشته شده بود
"به پسر عزیزم کیا" را هم درآوردم. نامهای بود که سال‌ها پیش پدرم
برایم نوشته بود. نامه را روی زمین گذاشتم و مجددا چمدان و دو جعبه‌ای را که از
کمد درآورده بودم درون کمد جا دادم. پدر صدایم کرد. پاکت را در جیب کتم که به
جالباسی آویزان بود گذاشتم و به اتاق نشیمن برگشتم.
پدر چک بوکش را از کیف بیرون کشیده بود و چکی را که امضا می‌کرد به من داد. "کیا
جون، همه پس اندازمون تو همین حسابه. فردا اول وقت این چک رو بذار تو حسابت."
"بری چی چکو بمن می‌دین؟"
"حسابمون مشترکه. یه وقت اتفاقی بیفته مدتی حساب مسدود میشه. میگم نکنه نگار
بمونه معطل."
"باز از این حرفا زدین؟ چه اتفاقی می‌خواد بیفته. یه شیمی درمانیه دیگه.
این همه آدم هر روز میرن بیمارستان برای همین کار. این حرفا چیه؟"
"شلوغش نکن کیا جون. این امانت رو برام نگه دار. کُلِش مال نگارِ. اگه
طوری شد تو حسابمون نباشه بهتره."
با اخم نگاهش کردم. ادامه داد: "... اینطور خیالم راحته."
بعدِ یک استراحت کوتاه، پدر به من و
نگار جون در اتاق نشیمن پیوست. می‌گفت "این آخرین چای بعدازظهرِ که می‌چسبه."
بعد از شیمی درمانی تا مدتی دلش چای نخواهد خواست حتی فکر کردن به چای حالش را بد
خواهد کرد.
روی تخت دراز کشیده بود. پیشانیش را بوسیدم . "به زودی می‌بینمت."
پدر را با همان تخت بردند. نگین جان دنبالش راه افتاد. من ماندم. بیش از دو
دهه از کوچمان از وطن گذشته بود. هوا ولی هنوز همان بوی دوری روزهای کوچ را می‌داد. بوی
برگ‌هایی که می‌افتند. بوی نم ماندگی آنچه که باید جاری باشد و حبس است. دلم هوای
آزاد می‌خواست. سرمایی را می‌خواستم تا به صورتم بکوبد تا بگریاند-م تا بباراند-م
تا بتوانم نفس بکشم تا بتوانم بمانم. سرم را بالا گرفتم تا دانه‌های باران بر
صورتم ببارد و با اشکم درهم بیامیزد. کاری که وقتی بچه بودم در کمپ می‌کردم. کمپی
که بین زمین و آسمان بود. زمینی گلی و آسمانی تیره به رنگ همان گل. کمپی که انگار مرز
آسمان و زمینش با همان سیم خاردار دورش بهم منگنه شده بود. روز اول رسیدنمان بود. کیا
پسر احمد از سرزمینی دوردست در میان همهمه‌ی صحبت پناهجویانی که هر یک به زبانی صحبت
می‌کردند، به دیگر بچه‌ها لبخند می‌زد و درد مشترکش را با نگاه برای آنها واگویه
می‌کرد.
به دنبال دستمال دستم را به جیب کتم فروبردم ولی قبل از دستمال پاکت نامهای
را که دیروز در جیب گذاشته بودم پیدا کردم. نامه به دست به کافه تریای بیمارستان رفتم.
همه چیز مثل بیست و چند سال پیش شده بود. من منتظر و سرگردان و بابا مشغول جنگ برای
آینده. قهوه‌ام را گرفتم، نامه را از پاکت زرد شده‌اش خارج کردم. کاغذ نامه از
جایی که تا خورده بود از وسط دو قسمت شده بود. دو قسمت را روی میز کنار هم گذاشتم
و برای دهمین بار آنرا خواندم. نامه‌ی پدر به من. درست روز قبل از کوچ اجباریمان.
از اینکه مرا از خانواده دور می‌کرد. از اینکه به زودی معنی پدر بزرگ، مادربزرگ، عمو
و عمه داشتن را هم چون معنی مادر داشتن فراموش خواهم کرد معذرت خواسته بود. باید
می‌رفتیم. من و پدر. مثل دو مرد. نامه را نوشته بود و به مادربزرگ سپرده بود تا
اگردر حین کوچ اجباری بلایی سرش بیاید و من به خانواده‌ی او در ایران برگردانده
شوم، بدانم این رفتن و برگردانده شدن بهر چه بود. نامه تا وقتی شانزده ساله شده
بودم پیش مادربزرگ مانده بود و بعدا آنرا با هدیه تولدم برایم پست کرده بودند. بعد
از مدتی نامه را پدر خودش نگه داشته بود چرا که یادآور حالش در ابتدای سفر بود.
برای اینکه حواسم از وقایع پرت شود و
گذر زمان را کمتر حس کنم به گوشیم پناه بردم. چند پست خبر از رفتار نژادپرستانه و
غیرانسانی با افغان‌ها در یکی از شهرهای ایران می‌داد: چند نانوایی از فروش نان به
افغان‌ها امتناع کردند. دلم لرزید. طعم گرسنگی توام با مهاجرت ناخواسته را چشیده
بودم. چرا گروهی از مردم اینگونه خشمشان را بر سر مهاجران خالی می‌کنند؟ چه شد که
این همه مهاجر به دنیا سرازیر شد؟ این همه پناهجو و مهاجر اجباری تقصیر جمعیتی است
که می‌روند یا جمعیتی که می‌مانند یا مخرج مشترک بین این کسرها؟ سیاستمداران و دولت
مردانی که پشت پرده و آشکارا زندگی را میدان تاخت و تاز می‌کنند و می‌کشند و می‌سوزانند
تا نروند؟
دو بار از نزدیک با خشونت نژادی بر
علیه مهاجران روبرو شدم. بار اول سال‌ها پیش در هنگامه‌ی ورودمان به انگلستان و
بار دوم در بلبشوی قیامتی برپا شده بعد از برگزیت (خروج انگلستان از اتحادیه‌ی
اروپا) و حمله به انجمن فرهنگی و اجتماعی لهستانی‌ها در لندن. تلفنم ویبره‌ی
خاموشش را با سکوت فریاد کشید. نگار جون بود. درمان پدر به پایان رسیده بود.
پیشانی پدر را بوسیدم. کمکش کردم تا روی صندلی چرخدار بشیند. تا نزدیک ماشین
با صندلی میبردمش. صندلیش را به جلو هول می‌دادم . بی‌آنکه پدر باشم، پدر شده بودم
و هراس هزاران هزار پدر که کودکانشان را به دندان می‌کشند و از دیاری به دیاری
دیگر می‌برند را در راهروی بیمارستان تجربه کردم. هراسی که ته نشین نمی‌شود، قُل
می‌زند، جوش می‌خورد، در دل می‌چرخد، می‌رود، می‌اید و نفست را به شماره می‌اندازد.
صندلی چرخدار پدر را هول می‌دادم و آن پدر لهستانی را می‌دیدم که کودکش را در آغوش
پنهان کرده وآن پدر افغان که برای کودکش دنبال نان می‌گردد. هزاران هزار پدر هراسان
را می‌دیدم که کودکانشان را به دندان کشیده‌اند و از دیاری به دیار دیگر می‌روند. به
ماشین رسیدیم. پدر را بغل کردم. چقدر سبک شده بود! روی صندلی ماشین نشاندمش. نگار
جون کنارش نشست و سر پدر را بر شانه‌اش تکیه داد.
کاش زودتر حال پدر خوبِ خوب شود تا باز هم خود نقش پدر را بازی کند. به دندانم
کشیده بود، از هفت اقلیم عبورم داده بود. حال هراس او را دریافته بودم. هراس او که
پدر بود و من بی‌آنکه پدر شده باشم، هراس پدر بودن را دریافتم.
هراس هزاران هزار پدر که کودکانشان را به دندان می‌کشند و از دیاری به دیار
دیگر می‌گریزند. هراس هزاران هزار شمع خویشتن سوز در باد.
هر جوری بود با ترکیبی از تحکم و تمنا تا قهوه خانۀ موزه کشاندمش. بند کیفم را روی دسته پشت صندلی آویختم و به مرد جوان و لاغری که پیش بندش قسمتی از پیراهن سفید و شلوار مشکیش را می پوشاند، برشی از کیک شکلاتی با چای به همراه یک فنجان قهوه سفارش دادم
"بخیر گذشت..." به دور و برم نگاهی انداختم و پس از مطمئن شدن از اینکه کسی به ما چشم ندوخته ادامه دادم، "گفتم تا شیشه یکی از ویترینا رو پایین نیاری آروم نمی گیری."
آهی کشید و در حالیکه روی صندلیش جابجا میشد گفت: "آخه تو نمی دونی چه حالیم که." آرنج راستش را روی میز گذاشت و وزن سرش را بر دستش انداخت ولی بلافاصله تغییر حالت داد و باز خودش را روی صندلی جابجا کرد، "دیوونه میشم وقتی فکر می کنم این نامردا چقدر زدن و خرابی به باز اوردن تا یکی از این تیکه ها رو سالم رسوندن اینجا. مگه شوخیه. دیدی چه عظمتی داشتن؟"
"می دونم چی میگی. ولی عصبانیت تو غیر از اینکه حداقلش این باشه که از موزه بندازنمون بیرون چه فایده ای داره؟"
بطری کوچک پلاستیکی قهوه ای رنگی را از جیب بغلش درآورد. کمی با سرش کلنجار رفت و بعد از چند بار صدای کلیک و کلیک راه انداختن موفق به باز کردن آن شد. دو قرص از داخل بطری کف دستش چپه کرد و گفت، "ببخشید. دست خودم نیست که. آخه چرا هر کی که پاش به ایرون میرسه، تا می تونه می چاپه. میگی مال باباشونه. هر چی بوده ورداشتن اوردن اینجا، که."
صحبت هایمان با برگشت گارسون جوان با سینی حامل سفارشات مان قطع شد.
همینطور که پیش دستی کیک را به سمت او سوق می دادم، گفتم: "سعی کن به اعصابت مسلط بشی. به خودت بگو که حداقل این آثار اینجا به اسم ایران ثبت شدن و جاشون امنه. من و توی نوعی هم راحت می تونیم بیایم ببینیمشون" پیش دستی کیک را پس زد و گفت: "ای بابا! ناسلامتی رژیمیما!"
"امروزه رژیم رو بذار کنار. برای تو گرفتم، کلی جوش زدی."
سرش را به علامت تاسف تکان داد و گفت، "چی بگم والله. دلم می سوزه. دلم به یتیمی خودمون می سوزه."
لبخندی زدم و گفتم، "چایت سرد نشه."
با دیدن اخم روی پیشانیش از بالای فنجان سفیدی که فاصله بین دست و لبش را پر می کرد پوزخندی زدم.
فنجان را پایین گذاشت و برای اولین بار بعد از چند ساعت لبخند زد، "چیه؟ به چی می خندی؟"
"هیچی. فکر کردم شاید بهتره بعد از این بریم قسمت یتیمای مصری رو ببینیم."
(برای مسابقه انشای ایرون)
اطرافش را رصد کرد و تخته سنگی که سطح بالایی آن سکوی صافی را می‌ماند برگزید. کوله به دست به آن سمت رفت. روی تخته سنگ نشست و به اطراف نگاه کرد. تا پایین‌ترها پژواک منظره اطراف به گونه‌ای انبوه‌تر تکرار میشد. کوه گله به گله به بوته‌هایی با گلهای ریز سفید یا صورتی مزین بود. نزدیک که میشدی و لمسشان که می‌کردی تازه می‌فهمیدی پر از خارند. خارهای خاک‌نشین پرخاشجوی خرد.
گوش داد. ندای سکوت را به وضوح می‌شنید. سکوتی که گاه هشدار کمرکولی‌ای همراهش میشد (یعنی به لانه‌ام نزدیک نشو) و گاه هوهوی وزش باد در آن جذب. آفتاب می‌درخشید و بر هوای اوائل پاییز که رو به سردی داشت، آرام و بی‌آوا برچسب دلچسبی می‌زد. فلاکس قهواش را بیرون کشید و لیوانی که بر در فلاکس وارانه نشسته و صبور و خاموش منتظر فرمان ایفای نقش مانده بود را تا نیمه به قهوه اراست. بخار تُنکی از لیوان سیاه بلند شد. بخاری که جز در فاصله میان فرود از لبه فلاکس تا مرز لبان حریص به نوشیدن فرصت پرواز نداشت.
در ایستگاه باستیل از مترو ییاده شد و تونل زیر زمین غرق در چراغ‌های نئون را با قدم‌های نه چندان استوار، به بهانه‌ی یادبود دهمین سالگرد رهاییش طی کرد. نقاشی‌های دو طرف کریدور که انقلاب فرانسه را به تصویر کشیده بودند نگاهش می‌کردند. نقاشی‌ها بوی خون می‌دادند یا یاد امیدهای پرپر شده و تلاش‌های بی‌ثمر؟ دستش را به دیوار گرفت و کمی روی شکم خم شد. عق زد. چند جوان از کنارش رد شدند. چیزی به زمزمه گفتند و زدند زیر خنده. یکی از جوان‌ها به عقب نگاه کرد، به صورت او چشم دوخت و شستش را بالا آورد. یعنی خوبی؟ نفسی سطحی کشید و سعی کرد تنه‌ی خمیده‌اش را راست کند. سری به علامت تایید برای جوانک تکان داد. یعنی خوبم. از پله‌ها در حالیکه با پشت سر گذاشتن هر دو سه پله نیاز به توقفی کوتاه و نفس تازه کردن پیدا می‌کرد بالا آمد. بالای پله‌ها و قبل از ورود به میدان دکمه‌های کت خاکستری بلندش را تا بالا محکم کرد و بعد پذیرای هوای آزاد بالای پله‌ها شد. هوایی که به زودی در دالان مترو حبس میشد و تا زمانی که عبور مترو از داخل تونلی به سمتی دیگر پرتش کند محکوم به بند.
کوله را گشود و ساندویج تن ماهی را از ان بیرون کشید. نان ساندویچ کمی خمیر بود. مایونز جابجا جذب خمیر داخل نان باگت شده بود و پیراهن سفید دریده شده‌ای را می‌ماند که برای رشته‌های عریان صورتی مایل به قهوه‌ای تَن تُن ماهی پوششی ناهمگن بود. ساندیچ در مدت کوتاهی به پایان رسید و استراحت او نیز. به کف دستش نگریست جایی که در ابتدای صعودش چند خار ریز خلیده بود و او به زحمت آنها را بیرون کشیده بود. انگشت اشاره‌اش را بر کف دستش کشید. هیچ سوزشی حس نکرد. یعنی همه خارها را بیرون کشیده بود. چگونه خلیدن چند خار ریز تمام وجودش را به آگاهی درد رسانده بود. آگاهی! همان چیزی که همیشه از آن آزار دیده بود. تلفنش را از جیب جلوی کوله بیرون کشید و به تماشای عکسی نشست. زنی با گیسوان کهربایی در تضاد با ابروان پرپشت مشکی لبخند می‌زد. زنی که دیگر جز از طریق تصویر به او دسترسی نداشت. این آخرین عکس زن بود که هنوز ازحافظه‌ی او یا گوشی پاک نشده بود. به اشکی که در چشمانش چمبره می‌زد فرمان عقب‌نشینی داد. انگشتش را لحظه‌ای بر موهای زن کشید. نفسش را که در نیمه راه مانده بود با کمک ریسمان آهی بالا کشیده و بر لبه‌ی لبانش به بازدمی که با دم بعدی می‌آمیخت آویخت. بعد با همان انگشت علامت سطل زباله را فشرد. دوباره لیوان سیاه را تا نیمه از قهوه پر کرد. قهوه غلیظ از دیوار سپید دندان‌ها عبور کرد. فریاد خفه‌ی قهوه هنگام پایین خزیدن از گلویش تنها نشئه‌ی حضور نیمچه نوشدارویی بود برای دردی که خلیده بود زیر پوستش. همان بود. دردی زیر پوست. نه چیزی بیشتر. درد عمیقی در سینه‌اش نداشت اگرچه درمانده بود. یعنی خداحافظ عشقم.
هوای سرد نوامبر پاریس گزش زمستان را در جیب‌هایش جا داده بود. شال گردن پشمی یشمی را روی کتش انداخت. هنوز برای گره رستمی زدنش زود بود. البته هیچ اعتباری به زمان بندی احتمالی برای از راه رسیدن زمستان اروپا نبود. در طی ده سال گذشته آموخته بود فقط کمی تا قسمتی به پیش فرضهای درجه‌‌ی هوا در اروپا اعتماد کند. امشب البته سرد بود و این سرما مفید. شاید از شدت حالت تهوع می‌کاست شاید تشویقش می‌کرد تا یکجا نماند و قدم پیش بگذارد یا شاید فکرش را درگیر مسئله‌ای جز یاد به اجبار راه رفتن با کف پاهای ورم کرده‌اش می‌انداخت.
چند بار لیوان سیاه را در هوا تکاند. چند قطره قهوه بر خاک غلتید. تمام باقی‌مانده‌ی آنچه زمانی به اتحاد لیوان را اشباع کرده بود و حال در تنهایی قطره‌ای بود که به جایی که نباید، چسبیده بود و چیزی را که نباید طلب کرده. فنجان خالی با قشری خیس، نمادی از حرارت حضوری که دیگر نبود، روی فلاکس محکم شد و در جیب بغل کوله تنگ به آغوش کشیده شد. حال فنجان سیاه جز شیب خاکی که با سبز، سفید و صورتی حاشور خورده بود در نمای دید نداشت. خاک پر بود از بوته‌های پرخار سر به هوا که چشم در چشم لیوان وارانه داشتند ولی شاید حتی او را نمی‌دیدند.
دور میدان ایستاد. به چهره‌ی مردم داخل اتوبوسی در حال گذر از میدان نگاه کرد. آیا هیچ کدام از آنها به بهایی که برای آزادی پرداخته شده بود و میشد واقف بودند؟ سرش را بالا گرفت تا مجسمه‌ی بالای ستون ژوئیه، بنا شده در وسط میدان را ببیند. جز برق ورق‌های نازک زر پوشیده بر شبحی برنز ندید. نماد آزادی که بسیار دور و مبهم می‌نمود و غیر قابل دسترس. باران ریزی صورتش را خیس کرد. چشمانش را بست. صداهایی نه چندان دور از ورای چشم بند دوباره به جانش هجوم آوردند و دوباره در جایی در روانش شروع به ولگردی کردند. آشکارا می‌لرزید. شال گردنش را باز کرد و به دستش پیچاند. لایه‌های شال گردن از مچ دستش شروع و به آرنج خم شد. دور میدان باستیل چرخید. یک دور. دو دور. سه دور. پای چپش حال به وضوح روی زمین کشیده میشد. چهار دور. پنج دور. ذات سوزش پس از بهبود فزیولوژیکی دوباره به نیروی تناسخ در وجودش حلول کرده بود. شش دور. مچ دستش می‌سوخت و خاکستر داغ خاطرات، خاشاک دردهای مزمن و خفته را به یکباره شعله‌ور کرد. آتش در گلویش می‌خزید و می‌خلید ولی فروکش نمی‌کرد. وحشت باز هم به گوشه‌ی عزلت پر دردش خزیده بود.
وقتی در دور هفتم به ورودی مترو رسید زار می‌زد. زنی که قبل از او از پله‌ها پایین می‌رفت از سرعتش کاست. در وسط پله‌ها ایستاد تا دو سه نفر دیگر هم مردد از پله ها سرازیر شدند. همه به دنبال هم راه افتاد در حالیکه سعی می کردند فاصله‌شان را با مرد گریان شال گردن بر دست پیچیده حفظ کنند. در چشمان زن تاسف موج می‌زد. یعنی دیوانه‌ی بیچاره. آیا بلایی سرش آمده که چنین می‌گرید؟
دو قطار یکی بعد از دیگری جلوی پایش توقف کردند ولی او سوار نشد. می خواست اول کمی اعصابش را کنترل کند و بعد به داخل قطار بچپد. وقتی سومین قطار ایستاد، دکمه‌های کتش را باز کرده و شال گردن را دوباره روی کت، دور گردنش انداخته بود. به خود مسلط بود ولی تصویرش در شیشه‌ی قطار زیرزمینی لیوان سیاه وارانه‌ای را می‌ماند که ویرانه شده بود.
بلند شد و کوله را به پشت کشید. به آسمان نیم نگاهی کرد و راه پایین تپه را ادامه داد. با هر قدم ازسکوت بیشتر و بیشتر فاصله می‌گرفت و جایی در پایین دامنه با حضور تک و توک گروههایی که در رفت و آمد و مشغول صعود و افول بودند می‌شکست. همهمه اگرچه گنگ و ماهیتش نامشخص بود، با صدای مبهم فرود شلاق از پشت دیوار خیلی فرق داشت. این فرّار بود و آن چسبان. آنقدر چسبان که هنوز هم با گذشت ده سال نتوانسته بود ذهنش را از آن تهی کند. میامد. سیال، تازان و دمان. کشدار و پیچان. بر مناظر میآوخت. در بطن لحظات می‌نشست و تار می‌تنید تا عاقبت در روزی که او به رهایی می‌اندیشید به دامش می‌کشید. دوران سختی را پشت سر گذاشته و رد شده بود ولی می‌دانست دیگرانی هستند که جای او را برای پذیرش درد پر کرده‌اند. ده سال بود که در این روز با باستیلیان وعده ملاقات داشت. یعنی چرا همه‌ی انقلاب‌ها به تخریب زندان‌های مخوف نمی‌انجامند؟
کمی پایین‌تر از جلوی قهوه‌خانه‌ای رد شد. لیوان سیاه چپه نشین لبه‌ی فلاکس از جلوی ستونی فرم گرفته از سه ردیف لیوان سفید و سمج یکبار مصرف روی هم سوار شده، عبور داده شد و به تاریکی صندوق عقب تویوتای سفید پرتاب. کمی بعد با تکانی که به وارانه شدن کوله انجامید لیوان واژگون عاقبت ایستاد. این بار او فلاکس را در آغوش داشت، وارانه ولی نه ویرانه.
