Azadeh Romi

در ابتدا می خواستم تشکری داشته باشم از دوست عزیز خانم محبوبه رجبی برای همفکری ایشان و معرفی شخصیت آزاده رومی برای برنامه مفاخر ایران که  هر دوهفته یکبار از رادیو صدای آشنا* از منچستر پخش می شود.

مفاخر ایران – قسمت سی و سوم

آزاده رومی

فرهنگ معین لغت آزاده را به آنکه بندۀ کسی نباشد، اصیل ، نجیب، آسوده و وارﺳﺘﻪ معنی کرده. آزاده همچنین نام یکی از ﺷﺨﺼﯿﺘﻬﺎﻯ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ است. با گشتی در اینترنت به مطالبی برمی خوریم که از آزاده رومی در آن به عنوان  ‌خنیاگر بهرام‌ گور،  ﻫﻤﺴﺮ ﺑﻬﺮاﻡ ﮔﻮر و کنیزک ِو چنگ نواز رومی تباری این ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ نام برده شده.

همچنین وی به عنوان اولین زن نمایش‌گر‌ ایرانی در زمان ساسانیان‌ که ‌نقّالی موسیقایی انجام می‌داده معرفی گشته که به ‌دلیل سرزنش بهرام ‌گور برای ‌کشتن بی‌رحمانه جانوران، در شکار به ‌دست او ‌کشته‌ شده.¹

داستان بدین قرار است که "روزی آزاده در نخچیرگاه از شاه خواستار ِشکاری شگرف گشت؛ پس چون بهرام آهوان را به تیر نگونسار نمود، آزاده زبان به نکوهش و ملامت او گشود و بدینسان خشم ِ شهریار را برانگیخت. پس شاه، آزاده را به زیر پای اسپ سپرد." ²

چند بیت انتخابی از شاهنامه 

چنان بد که یک روز بی‌انجمن

به نخچیرگه رفت با چنگ زن

کجا نام آن رومی آزاده بود

که رنگ رخانش به می داده بود

دلارام او بود و هم کام اوی

همیشه به لب داشتی نام اوی

به پیش اندر آمدش آهو دو جفت

جوانمرد خندان به آزاده گفت

که ای ماه من چون کمان را به زه

برآرم به شست اندر آرم گره

کدام آهو افگنده خواهی به تیر

که ماده جوانست و همتاش پیر

بدو گفت آزاده کای شیرمرد

به آهو نجویند مردان نبرد

به پیکان سر و پای و گوشش بدوز

چو خواهی که خوانمت گیتی فروز

به تیر دو پیکان ز سر برگرفت

کنیزک بدو ماند اندر شگفت

سر و گوش و پایش به پیکان بدوخت

بدان آهو آزاده را دل بسوخت

References:

  * http://www.persianseda.com/

  1http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=195146

  2  Wikipedia

© All rights reserved